De Thaise keuken

Kenmerkend voor de verschillende Thaise keukens is dat deze zich schikken rondom het gebruik van rijst (Thai: khao) als basisvoedsel. De volkeren in Centraal-Thailand en Zuid-Thailand gebruiken nu voornamelijk een geurige, semidroge en langkorrellige rijst, khao hom malie (letterlijk: "naar jasmijn geurende rijst") genoemd, met een lichte jasmijn- en pandangeur. De volkeren in het noorden en noordoosten van Thailand gebruiken traditioneel khao niao (kleefrijst) maar met de toenemende centralisering van de Thaise staat en cultuur gedurende de laatste 100 jaar, neemt de jasmijnrijst, ook in deze streken, de rol over van basisvoedsel. De eeuwenoude handelsbetrekkingen met (en emigratie uit) China hebben een grote stempel gedrukt op de Thaise keuken. Vele Chinezen hebben zich in de loop der eeuwen gevestigd in Thailand, zodanig dat zij nu rond 14% van de bevolking van Thailand uitmaken. Veel ingrediënten en gerechten zijn door Chinezen geïntroduceerd in Thailand zoals de sojaboon en sojaproducten (onder andere sojasaus en tofoe). Ook is de vervaardiging van noedels met de Chinezen meegekomen en populair geworden in heel Thailand: bami, mihoen, mie, glasmie en andere Chinese noedelsoorten worden nu door alle Thailanders zeer regelmatig gegeten. Het gebruik van specifieke kruiden- en specerijenmengsels in de bereiding van bepaalde soorten currygerechten (kheng in de Thaise taal) in Zuid en Centraal-Thailand is ook beïnvloed vanuit India en de middeleeuwse hindoeïstische en boeddhistische koninkrijken in Zuidoost-Azië zoals het Srivijaya-rijk uit Sumatra, het Khmer-rijk uit het huidige Cambodja en door de incorporatie van (delen van) (voorheen Hindoeïstische) moslim rijken tijdens de 18e en 19e eeuw in het uiterste zuiden van Thailand. (De Thaise curry's vallen grofweg uiteen in twee groepen: die curry's waarin kokosmelk en gemalen koenjit worden verwerkt uit Centraal- en Zuid-Thailand, streken die meer onder invloed stonden van de culturen uit India, de Maleisische rijken en de Indonesische rijken, en die curry's waar dat niet of minder het geval was, en waar dus ook geen kokosmelk of koenjit in worden gebruikt, zoals in Noord en Noordoost-Thailand). Traditioneel werd door Thailanders, zittend op de grond op gevlochten matten, met de rechterhand gegeten maar het is tegenwoordig gebruikelijk lepel en vork te gebruiken (waarbij het eten eerst met de vork -in de linkerhand- op de lepel -in de rechterhand- wordt geschoven alvorens het naar de mond te brengen). Met de introductie van tafels en stoelen vanuit China en vanuit het Westen, wordt steeds minder zittend op de grond gegeten. Alleen de (al dan niet Chinese) noedelsoepen worden in Thailand met eetstokjes gegeten. Een typische Thaise maaltijd bestaat, zoals gebruikelijk is in nagenoeg heel Azië, uit verschillende gerechten die gedeeld worden door alle disgenoten. Normaliter worden er evenveel gerechten plus één extra gegeten als dat er disgenoten zijn maar men mag gerust meer gerechten hebben. Men probeert een aangename mix van smaken en bereidingswijzen te bewerkstelligen. Een maaltijd voor vier personen zou er, naast gestoomde of gekookte rijst, als volgt uit kunnen zien: een zure, sterk gekruide soep met garnalen (tom yam koeng), een milde curry met varkensvlees (paneng moe), een gefrituurde vis met een zoetzure tamarinde saus (pla raad phrik), een gebakken groentemengsel met een beetje kip (pad pak ruammit kai) en een zoetzure, pittige salade met glasmie (yam woensen). De soep wordt niet als voorgerecht gezien maar het wordt tegelijkertijd met de andere gerechten gegeten. Als condiment bij een maaltijd krijgt men er haast altijd phrik nam pla bij: rauwe fijngehakte, zeer scherpe chilipepertjes met flinters rauwe knoflook in een beetje vissaus en limoensap.